DZIEŃ JĘZYKA OJCZYSTEGO

Z okazji Dnia Języka Ojczystego Portal Librus postanowił wybrać 20 często popełnianych błędów językowych i ostatecznie rozwiać wszystkie wątpliwości.

A oto i one:

poszłem/poszedłem
Forma „poszedłem” jest jedyną prawidłową odmianą czasownika pójść w liczbie pojedynczej, czasu przeszłego w rodzaju męskim. Nieodwołalnie.
włanczam/włączam
A także: „podłączam”, „wyłączam”, „załączam”, „odłączam”. Nigdy inaczej.
wziąść/wziąć
Odpowiedź jest tylko jedna. Mówimy „wziąć”, nie „wziąść”.
bynajmniej/przynajmniej
Bynajmniej to nie przynajmniej! Słowo „bynajmniej” ma zupełnie inne znaczenie niż słowo „przynajmniej”, więc nie używaj ich zamiennie.
iść po najmniejszej linii oporu / iść po linii najmniejszego oporu
To nie linia jest mała, tylko opór. Zatem: „iść po linii najmniejszego oporu”.
jem pomarańcz / jem pomarańczę
Pomarańcza jest kobietą ;) Piszemy i mówimy „pomarańcza”, nie „pomarańcz”.
dobra/zła renoma
Według słownika języka polskiego „renoma” to „bardzo dobra opinia”, więc wykluczałaby to sformułowanie „zła renoma”. Zapamiętajmy więc, że renoma jest zawsze dobra :)
najbardziej optymalny / optymalny
„Optymalny” to najlepszy z możliwych, więc nie ma sensu go dookreślać żadnym epitetem. Coś może być „najlepsze”, „najbardziej korzystne” albo po prostu „optymalne”, nie „najbardziej optymalne”.
spadać w dół, cofać do tyłu, fakt autentyczny, akwen wodny
Cofasz się wyłącznie do tyłu, spadasz tylko w dół, akwen jest zawsze wodny, a fakt autentyczny – to tylko niektóre przykłady pleonazmu, czyli… masła maślanego.
piąty październik / piąty października
„Piąty październik” czy „piąty października”? Zapamiętaj, że miesiąc nie krowa i podlega odmianie ;)
w dniu dzisiejszym / dzisiaj
Według Poradni językowej PWN „w dniu dzisiejszym” to „zło konieczne” tekstów urzędowych. Uznajmy zatem, że na co dzień wystarczy „dzisiaj” lub „dziś”.
adres zamieszkania
A czy adres gdzieś mieszka? Nie? To wystarczy „adres” lub „miejsce zamieszkania”.
w cudzysłowiu / w cudzysłowie
A mówimy w d… zupie czy w zupiu? Zapamiętajmy, że gdy kogoś cytujemy, to mówimy w „cudzy(m)słowie”
okres czasu, tydzień czasu, miesiąc czasu
To kolejne pleonazmy, czyli znowu tzw. masło maślane.
w każdym bądź razie / w każdym razie
Tutaj błąd wynika z nałożenia na siebie dwóch wyrażeń: „w każdym razie” oraz „bądź co bądź”. Warto wiedzieć, że poprawna forma to po prostu „w każdym razie”.
większa połowa
Nie ma większej połowy, bo przecież obie są równe!
ubrać płaszcz
A niby w co? Płaszcz można włożyć, ale ubrać już nie. Można „ubrać kogoś w coś” lub „ubrać się w coś”, ale nigdy „ubrać coś”.
10-cio metrowy, 20-sto lecie, 3-go maja, lata 90-te
Według Poradni językowej PWN nie dodajemy końcówek fleksyjnych po cyfrach arabskich i rzymskich. Poprawnie będzie: „10-metrowy”, „20-lecie” (a także „XX-lecie” i „dwudziestolecie), „lata 90.” oraz „3 maja”.
tam pisze / tam jest napisane
A czy ktoś właśnie tam pisze? Jeśli nie, to poprawnie będzie „tam jest napisane”.
z małej czy z dużej litery
Ani tak, ani tak – poprawnie zapytamy, czy małą czy wielką literą, ewentualnie dużą.