DZIEŃ JĘZYKA OJCZYSTEGO

          Z okazji Dnia Języka Ojczystego Portal Librus postanowił wybrać 20 często popełnianych błędów językowych i ostatecznie rozwiać wszystkie wątpliwości. 

A oto i one:

1. poszłem/poszedłem 
   Forma „poszedłem” jest jedyną prawidłową odmianą czasownika pójść w liczbie pojedynczej, czasu przeszłego w rodzaju męskim. Nieodwołalnie.  
   
   
2. włanczam/włączam 
   A także: „podłączam”, „wyłączam”, „załączam”, „odłączam”. Nigdy inaczej. 
   
   
3. wziąść/wziąć 
   Odpowiedź jest tylko jedna. Mówimy „wziąć”, nie „wziąść”. 
   
   
4. bynajmniej/przynajmniej 
   Bynajmniej to nie przynajmniej! Słowo „bynajmniej” ma zupełnie inne znaczenie niż słowo „przynajmniej”, więc nie używaj ich zamiennie. 
   
   
5. iść po najmniejszej linii oporu / iść po linii najmniejszego oporu 
   To nie linia jest mała, tylko opór. Zatem: „iść po linii najmniejszego oporu”. 
   
   
6. jem pomarańcz / jem pomarańczę 
   Pomarańcza jest kobietą ;) Piszemy i mówimy „pomarańcza”, nie „pomarańcz”. 
   
   
7. dobra/zła renoma 
   Według słownika języka polskiego „renoma” to „bardzo dobra opinia”, więc wykluczałaby to sformułowanie „zła renoma”. Zapamiętajmy więc, że renoma jest zawsze dobra :) 
   
   
8. najbardziej optymalny / optymalny 
   „Optymalny” to najlepszy z możliwych, więc nie ma sensu go dookreślać żadnym epitetem. Coś może być „najlepsze”, „najbardziej korzystne” albo po prostu „optymalne”, nie „najbardziej optymalne”. 
   
   
9. spadać w dół, cofać do tyłu, fakt autentyczny, akwen wodny 
   Cofasz się wyłącznie do tyłu, spadasz tylko w dół, akwen jest zawsze wodny, a fakt autentyczny – to tylko niektóre przykłady pleonazmu, czyli… masła maślanego. 
   
   
10. piąty październik / piąty października 
    „Piąty październik” czy „piąty października”? Zapamiętaj, że miesiąc nie krowa i podlega odmianie ;) 
    
    
11. w dniu dzisiejszym / dzisiaj 
    Według Poradni językowej PWN „w dniu dzisiejszym” to „zło konieczne” tekstów urzędowych. Uznajmy zatem, że na co dzień wystarczy „dzisiaj” lub „dziś”. 
    
    
12. adres zamieszkania 
    A czy adres gdzieś mieszka? Nie? To wystarczy „adres” lub „miejsce zamieszkania”. 
    
    
13. w cudzysłowiu / w cudzysłowie 
    A mówimy w d… zupie czy w zupiu? Zapamiętajmy, że gdy kogoś cytujemy, to mówimy w „cudzy(m)słowie” 
    
    
14. okres czasu, tydzień czasu, miesiąc czasu 
    To kolejne pleonazmy, czyli znowu tzw. masło maślane. 
    
    
15. w każdym bądź razie / w każdym razie 
    Tutaj błąd wynika z nałożenia na siebie dwóch wyrażeń: „w każdym razie” oraz „bądź co bądź”. Warto wiedzieć, że poprawna forma to po prostu „w każdym razie”. 
    
    
16. większa połowa 
    Nie ma większej połowy, bo przecież obie są równe! 
    
    
17. ubrać płaszcz 
    A niby w co? Płaszcz można włożyć, ale ubrać już nie.  Można „ubrać kogoś w coś” lub „ubrać się w coś”, ale nigdy „ubrać coś”. 
    
    
18. 10-cio metrowy, 20-sto lecie, 3-go maja, lata 90-te 
    Według Poradni językowej PWN nie dodajemy końcówek fleksyjnych po cyfrach arabskich i rzymskich. Poprawnie będzie: „10-metrowy”, „20-lecie” (a także „XX-lecie” i „dwudziestolecie), „lata 90.” oraz „3 maja”. 
    
    
19. tam pisze / tam jest napisane 
    A czy ktoś właśnie tam pisze? Jeśli nie, to poprawnie będzie „tam jest napisane”. 
    
    
20. z małej czy z dużej litery 
    Ani tak, ani tak – poprawnie zapytamy, czy małą czy wielką literą, ewentualnie dużą. 

Anna Świtkowska